"Büyük Birader"in egemenliğinin anlatıldığı, bir gözetleme ve ihbar etme toplumunun nasıl olabileceği hakkında bize kapkara bir portre çizen George Orwell'in ünlü romanı Bin Dokuz Yüz Seksen Dört'ü okuyanlar hatırlar, Newspeak, yani YeniKonuş diye bir dil almaktadır romanda. Bu dil, otoriter rejim tarafından orijinal dilden kelimeler atılarak veya anlamları değiştirilerek yaratılmıştır.
Yeni topluma doğan bireyler, artık bir zamanlar başka anlamlarda kullanılan "özgür", "eşit" gibi kelimeleri onlara yeni biçilen sınırlar içinde, farklı anlamlarda kullanmaktadırlar. Dilden kavramların çıkarılması, aslında bu kavramların tamamen yok olmasına, yani artık düşünülememelerine yol açmaktadır.
Sapir-Whorf hipotezi, düşünce ve davranışların kısmen de olsa dile bağımlı olduğunu iddia etmektedir. Farklı kültür ve dil ile büyüyen insanların bilişsel sistemlerinin de farklı olduğu iddia edilmektedir. Bu hipotez, felsefe, dilbilim, psikoloji alanlarında ciddi tartışmalara yol açmıştır.
Peki sizce dil düşüncelerimizi kısıtlayabilir mi? Belli kavramların karşılıklarını dilde bulamasak, bir süre sonra o kavramları düşünmekten vazgeçer miyiz?
1 yorum:
Galiba evet. İlk insandan bu yana, konuşabilme yetisi ve kelime çaşitliliğiyle birlikte medeniyet paralellik izlemiş olabilir.
Yorum Gönder