Bazı kitapların isimlerini duyarsınız ama uzun bir süre boyunca kitabı elinize alma fırsatınız olmaz. 'Araba Sevdası' da benim için böyle bir romandı. Ortaokul-lisedeki edebiyat dersleri de hep belli romanlardan ve 'ilk bilmemne romanı' diye kalıplaşmış bir biçimde bahsettiğinden henüz bazı kitapları okumadan antipati duymaya başlarsınız. İşte sanırım bu kitabın benim için durumu böyleydi.
'Araba Sevdası', 1898 yılında yayımlanmış bir roman. Yazarı ise Recaizade Mahmut Ekrem. 1839'da okunan Tanzimat Fermanı ile birlikte Osmanlı yüzünü Batı'ya dönüyor. Osmanlıların bir kısmı ise Batılılaşma'yı yanlış anlayarak Batı'yı kopyalama ve kendi kültürünü küçümseme davranışı içine giriyor. İşte romanımızın başrolündeki Bihruz Bey de böyle bir karakter.
Bir işi olmayan, babasından kalan miras ile geçimini sağlayan Bihruz Bey, Türk dilini ve kültürünü küçümsüyor, fırsat buldukça Fransızca kelimeler ile konuşuyor ve Fransız edebiyatına ve kültürüne hayranlık duyuyor. Kendisine sıkça yeni giysiler ısmarlıyor, yazın bol bol gezinti yerlerine uğruyor ve parasını nasıl harcaması gerektiğini bilmediğinden borca batıyor.
Bir gün yine gezinti yerlerinden birinde zaman geçirirken sarışın (pardon blond) bir hanım görüp ona vuruluyor. Sarışın hanım yanındaki başka bir hanım ile dönemin en pahalı ve gösterişli arabalarının birinin içinde bulunuyor. Bihruz Bey, bu 'asil' hanım ile aralarında geçen kısa bir konuşmayı günler boyunca düşünüyor ve hanım hakkında hayaller kuruyor. Nihayet ona bir mektup ulaştırıyor... Romanın büyük kısmı Bihruz Bey'in düşünceleri, ev içindeki davranışları, Fransızca öğretmeni Mösyö Piyer ile olan ilişkileri üzerine kurulu.
Eski Rus romanlarında Rusların Fransız özentisi olduklarını, bol bol Fransızca kelimeler ile konuştuklarını görürüz. Açıkçası bu akımın Osmanlı'da da olduğunu bilmiyordum. Romanın amacı Batılılaşma'yı yanlış anlayan bireyleri eleştirmek diyebiliriz. Sonu ise ilgi çekici, tavsiye edilir.
Dipnot: İnternette 'Araba Sevdası' diye arattığımda ilk çıkan siteler ödevler için hazırlanmış roman özeti siteleri oluyor. Acıklı bir durum...
0 yorum:
Yorum Gönder