19 Temmuz, 2012

430 - Mükemmeliyetçilik - 3. Bölüm


Serinin ilk kısmında mükemmeliyetçiliğin ne olduğundan ve bizi nasıl etkileyebileceğinden, ikinci kısmında da olumlu ve olumsuz türlerinden ve mükemmeliyetçiliği yenmek için neler yapmamız gerektiğinden bahsettik. 3. kısmında ise mükemmeliyetçi ebeveyn ve çocuk ilişkilerini irdeleyeceğiz.


Mükemmeliyetçi çocukları nasıl tanırız? Onlar yaptıkları her şeyde başarılı olmak isteyen, bunun için kendilerine baskı kuran ve yapamayınca hayalkırıklığına uğrayan çocuklardır. Yaptıkları hataları saklama eğilimi duyarlar. Bu çocukların, hata yapmanın normal ve kabul edilebilir olduğunu öğrenmeye ihtiyaçları vardır. Bunu sözle söylemekten çok, davranışla göstermek ise daha yararlı bir yöntem olarak kabul ediliyor. Yani "oğlum/kızım hata yapman normal, merak etme" demek yerine, bilerek onun gözü önünde bazı hatalar yapmak veya çocuğunuz küçükse anlattığınız masaldaki veya kurguladığınız oyundaki karakterlerin hata yapmalarına izin vermek faydalı olabilir.

Çocuğun başarılarıyla fazla övünmek de mükemmeliyetçi davranışların ortaya çıkmasına yol açabiliyor. Örneğin çocuğunuza devamlı iyi notlar almasını veya yarışmaları kazanmasını söylemiyor olabilirsiniz. Ancak iyi notlar aldığında veya çeşitli rekabetçi ortamlarda birinci olduğunda fazlasıyla övünüyor ve bunlar hakkında konuşuyorsanız, çocuk bu başarıyı devam ettirme konusunda kaygı duymaya başlar. Oysa çocuk, ebeveynlerinin sevgisinin koşulsuz olduğunu bilme hakkına sahiptir. 

Mükemmeliyetçi olan sizseniz ve çocuktan devamlı iyi not ve birinci olmasını bekliyor ve bunu sözle dile getiriyorsanız, bu davranışınızın çocuğa ileriki hayatında belki başarı getireceğini, ama onu büyük bir stresin altına soktuğunuzu ve bunun tüm hayatını etkileyeceğini bilmelisiniz. Bu yüzden örneğin 5'lerle dolu bir karnede bir tane 4 varsa "Bu niye 4?" sorusunu hayatınızdan çıkarın.

Çocuk bir sınavdan çok iyi not aldığında "Harika! Yine 100 almışsın" demek yerine "Bu zor konuyu öğrenmek için çok uğraştın, aferin" demek çocuğun öğrenme sürecine odaklanmasını sağlayabilir. Çocuğun gitmekte olduğu okul rekabetçi bir yer ise okul dışı rahatlatıcı aktivitelere katılmasını sağlayabilirsiniz. Ancak bu etkinlikler rekabetçi olmamalı, sadece çocuğun iyi zaman geçirmesini sağlamalı. Bu hususta dikkat edilecek önemli bir nokta ise şu: Amaç, çocuğun aktiviteden aktiviteye koşmasını sağlamak değildir, çocukların planlanmamış zamanlara da ihtiyacı var.

En önemli noktalardan biri ise şu: Ebeveynler bazen kendi hayatlarının anlamlarını çocuklarının başarılarından çıkarmaya başlarlar, bunu yapmadığınızdan emin olun. Bunun dışında mükemmeliyetçi çocuklar belirsizlikten hoşlanmazlar. Belirsizlikle yaşamanın olağan olduğunu, hayatın belirsiz olduğunu öğretmeye çalışın. 

Bazı çalışmalar, ebeveyn ve çocuk arasındaki mükemmeliyetçilik ilişkisinin anne-kız ve baba-oğul arasında daha sert bir şekilde yaşandığını göstermiştir. Bazı çalışmalar ise cinsiyetin önem taşımadığını, anne veya babanın mükemmeliyetçi davranışlarının çocuğa yansıyacağını belirtmektedir. 

Maalesef herkes kendi çocukluk hikayelerini, ego sorunlarını ve hayatıyla ilgili hayalkırıklıklarını çocuklarının hayatlarına taşıma eğilimi gösteriyor. Eğer mükemmeliyetçi olduğunuzdan şüpheleniyor veya çocuğunuzda mükemmeliyetçi eğilimler görüyorsanız çaba sarfedin, çünkü unutmayın:

KİMSE MÜKEMMEL DEĞİLDİR

0 yorum: