01 Ağustos, 2012

431 - Ejderha Mitolojisi

Çarşamba, Ağustos 01, 2012 Gönderen Berna Arslan , , , yorum yok

Ejderha mitinin birden fazla kültürde bulunması hep ilgimi çekmiştir. Konu ejderhalara gelince ana olarak iki kültürel akım olduğu söyleniyor: Avrupa kültürü ve Çin kültürü. (Türk kültürünü ise birazdan konuşacağız.)

Avrupa kültüründe ejderhalar genel olarak kötü canavarlar olarak tasvir ediliyor. Yarasa gibi kanatlara sahip ve sürüngen özellikleri taşıyan bu yaratıklar, Germen, Kelt, Slav, İspanyol ve İtalyan kültürlerinde karşımıza çıkıyorlar. Ejderhaların kötü yaratıklar olarak tasvir edilmediğ haller Avrupa kültüründe nadir. İrlanda kültürü, bu istisnalara bir örnek. Bu durumun Arthur efsanesindeki ejderhalarla ilgisi olabileceği düşünülüyor.
Avrupa ejderi
Çin ejderhalarına gelirsek birkaç farklılık görüyoruz. Yin yang terminolojisinde "yang"ı temsil eden ejderhaya karşılık "yin" olarak ankakuşunu görüyoruz. Dört bacaklı ve sürüngen özelliklerine sahip olarak tasvir edilen ejderhalar, gücü ve şansı temsil ediyor. Hatta Çin imparatorları ejderi sıkça krallığın sembolü olarak kullanırmış. Tek rakamlı sayıların en büyüğü olan 9, Çin'de büyük bir önem taşıyormuş. Bir Çin ejderi de 9 özellik ile tanımlanıyor ve efsanelerde toplam 9 ejder türü bulunuyormuş. Ejderha, aynı zamanda Çin burçları arasında da yerini alıyor.
Çin ejderi
Biraz da bize pek anlatılmayan Türk mitolojisine bakalım. Türk Söylence Sözlüğü'ne göre Ebren yani Evren ejderhaya karşılık geliyor. Kanatlı bir dev sürüngen olan ejderha, yeraltında yaşayıp hazine koruyuculuğu yapıyor. Ağzından ateş saçan bu yaratık, kuraklığın ve ölümün simgesi olarak efsanelerde yer alıyor. Evrenin aslında bir ejderha olduğuna, yani insan aklıyla bütün özelliklerinin kavranamayacağına inanılıyor. Yedi başlı ejderha da Türk mitolojisinde yer alan motiflerden biri.

Peki birbirinden coğrafi olarak uzak olan toplumlarda benzer ejderha efsaneleri nasıl ortaya çıkıyor? Bu soruya yanıt olabilecek birkaç olasılık var. Bunlardan biri oldukça ilginç: Acaba ejderhalar dinozor fosillerinin bulunup, bu fosillere dayanılarak ejderha gibi bir yaratığın hayal edilmesinin sonucu olarak mı ortaya çıktı? Başka bir olasılık ise dünyaya çarpıp zarar veren meteorların ejderhaların saldırısı gibi algılanmış olması. Bir diğer -benim mantıklı bulduğum- açıklama ise ejderhanın, insanların ortak korkularının bir birleşimini yansıtması: Yani sürüngen, yarasa ve ateş korkusunu.

0 yorum: