516 - Van Gogh sinestetik miydi?

Sinestezi kavramını duymuş olabilirsiniz, örneğin farklı renklere bakarken değişik sesler duyan, kapı çaldığında farklı büyüklükte üçgenler gören, şekillerin tadını alan kişiler sinesteziye sahip, yani sinestetik. Sinestezide bir duyu organından algılananlar başka bir duyu organında da tepkiye yol açıyor; böylece sesler, renkler, tatlar oldukça değişik biçimlerde algılanıyor.

Bunları okuyunca sinestetik bir ressamın ya da müzisyenin zihninden geçenler sizi heyecanlandırıyor olabilir. Ünlü ressam Van Gogh'un da sinestetik olduğu düşünülüyor. Bunun nedenlerinden biri kardeşi Theo'ya yazdığı bir mektupta renk algılarını betimleyiş biçimi. Şöyle yazmış Van Gogh: "Bir süre önce haklı bir şekilde her renkle uğraşan kişinin kendi karakteristik renk paleti olduğunu söylemiştin. Bu siyah ve beyaz için de geçerli -ne de olsa aynı şey, en açıktan en derin koyuya gitmek zorundasın ve bunu sadece birkaç malzemeyle yapmalısın. Bazı sanatçıların çizerken huzursuz bir eli oluyor, bu durum onların tekniklerine kemana benzer bir ses veriyor, örneğin Lemud, Daumier, Lançon- diğerleri ise örneğin Gavarni ve Bodmer, insana çalan bir piyanoyu hatırlatıyor. Sen de böyle hissediyor musun? Millet ise belki görkemli bir orgu."

Bu mektup, Van Gogh'un sinestetik olduğuna dair bir kanıt olarak görülüyor. Tanınmış sinestetik sanatçı Carol Steen ise sinestetiklerin bazı duyu organlarından algıladıklarına karşılık zihinlerinde canlanan imajlara (photism) resimlerinde rastlanabileceğini söylüyor. Steen bunu ilk olarak kendi resimlerinde farketmiş. Steen, Van Gogh'un "Yıldızlı Gece" ve "Buğday Tarlası ve Kargalar" tablolarında bu sabit imajların kolay bir biçimde farkedilebileceğini söylüyor.

 

Kaynak: http://www.psychologytoday.com/blog/tasting-the-universe/201308/vincent-van-gogh-was-likely-synesthete