Ünlü bilim dergisi Nature'da yayımlanan ve tartışma başlatacak bir çalışmaya göre, farelerde bazı korkular nesilden nesile aktarılıyor. Gelecek nesile aktarım konusunda bugüne dek sahip olduğumuz bilgiler, bize nesiller arası bilgi aktarımının yalnızca DNA aktarımı ile gerçekleştiğini söylüyor. Ve bildiğimiz kadarıyla DNA mutasyonlarının bazıları faydalı da olsa, bu mutasyonların gelecek nesillerde görülüp kalıcı hale gelmesi ancak birçok nesil sonra gerçekleşebiliyor.
Bahsettiğim çalışmayı yürüten Kelly Ressler ise ilham kaynağını çok farklı bir yerden alıyor: Kötü durumda yaşayan yoksul insanlardan. Bir psikiyatrist ve sinirbilimci olan Ressler, uyuşturucu bağımlılığının bu ailelerde çok yaygın olduğunu farkediyor ve bağımlılığa olan yatkınlığın nesilden nesile aktarılan bir özellik olup olmadığını araştırmaya karar veriyor.
Son yıllarda öne çıkan bir kavram olan "epigenetik", çevresel koşulların genlerin yapısını değil fakat hangi özelliklerin gelecek nesile aktarılacağını etkileyen bir mekanizma olduğunu savunuyor. Yani bir nevi, büyükanne ve babalarınızın yaşadığı travmatik deneyimler genlerinizde iz bırakıyor (kısacası bilim içten içe sinir olduğum "aile dizimi" fikrini biraz destekliyor diyebiliriz). Örneğin, büyükanneniz bebekken ailesi tarafından ihmal edildiğinden depresyon hissettiyse, siz de depresyona daha yatkın olabilirsiniz. Elbette, aktarılan özelliklerin her zaman olumsuz olmasına gerek yok, bu yaklaşıma göre olumlu ve güçlü özellikler de nesilden nesile taşınabiliyor.
Çalışmaya dönersek, Ressler ve Dias, öncelikle lab ortamında farelerin bir kokuyu korkuyla özdeşleştirmesini sağlıyor. Farelerin bulundukları ortama bir kimyasalın kokusunu veren ekip, kimyasaldan sonra elektrik şok vererek farelerin iki uyaranı birlikte algılamalarına yol açıyor. Bir süre sonra yalnızca koku verildiğinde farelerin korktuğu gözleniyor. İlginç olan ise aynı korku tepkisinin farelerin yavrularında gözlenmesi. Hayatlarında bu kokuya daha önce hiç maruz kalmamış olsalar bile, yavrular bu kokuyu korku ile özdeşleştiriyorlar. Bu aktarım ise yavrularla sınırlı kalmıyor, torunlarda da devam ediyor!
Bu sistemin arkasında hangi mekanizmaların yattığı ise henüz tartışılıyor. Bu mekanizmaların işleyişi anlaşılmadan çalışmanın sonuçlarından kuşku duyan birçok biliminsanı mevcut.
Dipnot: Annelerle ilgili ilginç genetik araştırmalar için şu yazıma da göz atın.
Kaynak:
http://discovermagazine.com/2013/may/13-grandmas-experiences-leave-epigenetic-mark-on-your-genes#.Us5IU_RdX_E
http://www.nature.com/news/fearful-memories-haunt-mouse-descendants-1.14272
1 yorum:
Gerçekten çok ilginç bir araştırma olmuş.
Yorum Gönder