BBC'de yayınlanan Antiques Roadshow programında insanlar antika eşyalarını getirip uzmanlardan fikir alıyor ve eşyalarına değer biçmelerini istiyorlar. Çoğu zaman, nesilden nesile aktarılmış eşyaları getiriyorlar ve bu eşyaların geçmişi 16.-17. yüzyıllara bile dayanabiliyor. İşte o zaman İngilizlerin tarihinin köklü ve derin oluşuna ve halkın değerbilirliğine hayran olmadan duramıyorum. Türklerin tarihi de uzun ve köklü olmasına rağmen, Türkler geleneklerini terketmede ve şehir hayatına ayak uydurmada (daha doğrusu şehri kendilerine uydurmada) o kadar hızlı ki, geçmişe dair gelenek veya eşyalara değer vermek yalnızca küçük bir azınlıkta görülüyor. Yeterli bilgiye sahip değilim ama Türklerin tarihinde iki kırılmanın geçmişe bakış açısını çok ciddi değiştirdiğini düşünüyorum. Bunlardan ilki İslam'ı kabul etme, ikincisiyse Cumhuriyet dönemindeki batılılaşma hareketi. İki dönemde de bıçakla kesilir gibi geçmişten kopma yaşanırken, bu dönemlerden önce insanlar nasıl yaşıyordu, ne giyiyordu, neye inanıyordu diye sormak bile abes karşılanıyor. Örneğin, İslamiyet öncesi Türk inancı ve mitolojisi oldukça zenginken, bugün kimse hakkında bir şey bilmiyor. Yaygın olarak bilinen tek şey, "Tengri" isminde bir Gök Tanrı'ya taptıkları. Tengri'nin üzerinde durulmasının nedeni ise Türklerin tek tanrılı bir dine sahip olduklarını iddia etmek. Oysa Türklerin inancında birçok ilahın ve ruhun yer aldığı biliniyor (konuyla ilgili yazım için tıklayın). Bugün ise Türklerin İslam öncesi inançlarında önemli bir gün olan Nardugan'dan, yani yeni yıl kutlamasından bahsetmek istiyorum.
"Nar" güneş, "dugan" da doğan anlamına geliyor ve Nardugan, güneşin yeniden doğuşu olarak kutlanıyor. Muazzez İlmiye Çığ'ın tespitlerine göre, bugün Hristiyanların İsa'nın doğumunu kutladıkları Noel bayramı, Türklerin yeniden doğuş bayramıdır. 21 Aralık'ta en uzun gece yaşandıktan sonra günler uzamaya başladığından, Nardugan, 22 Aralık'tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır, yani günün geceye galip geldiği zamanda. Yine Dr. Çığ'a göre, Noel'e benzer şekilde bu dönemde eve ağaç getirme ve dallarına dilekler asarak süsleme adeti de Türklere ait, ancak bu konuda fazla kaynak bulamadığım için üzerine gitmek istemiyorum.
Yabancı kaynaklara göre ise Noel bayramının Aralık'ta kutlanmasının geçmişi 4. yüzyılda verilen bir karara dayanıyor. Paganların 25 Aralık'ta yaptıkları "Güneş Tanrısı Mithras'ın Doğuşu" kutlamalarına karşılık kilise liderleri, Hristiyanların da bir kutlama yapması gerektiğini düşünüyor ve aslında ilkbaharda doğduğu düşünülen Hz. İsa'nın doğumgününü kutlamak için 25 Aralık'ta karar kılıyorlar.
0 yorum:
Yorum Gönder