"The Turk", yani Türk adı verilen, 18. yüzyılda satranç oynayarak izleyicilerini şaşırtan makineyi hiç duydunuz mu? "Türk", 1770 yılından 1854'teki imhasına kadar birçok oyuncuya karşı satranç oynadı ve çoğu maçında kazandı. Napolyon'a karşı bile. Peki bu nasıl oldu?
Mekanizma o kadar iyi tasarlanmıştı ki, kapıları açıldığında bile sırrını ele vermiyordu. İçeride görünen metal çark düzenekleri gerçekten de bu otomatonun satranç oynayabildiğini gösteriyordu adeta. Oysa satranç oynayan, makinenin içine saklanmış gerçek bir oyuncuydu. Aletin içindeki kapıların düzenlenişi, sırayla kapılar açılırken içerideki kişinin kapalı kısımlara doğru hareket etmesine imkan veriyordu.
Satranç taşlarının altlarında güçlü bir mıknatıs bulunuyor ve taşlar hareket ettiğinde masanın alt tarafından nereye hareket ettikleri takip edilebiliyordu. İmparatoriçe Maria Theresa'yı memnun etmek amacıyla Wolfgang von Kempelen tarafından hayata geçirilmiş olan Türk, anlaşıldığı üzere çok iyi tasarlanmıştı. Birçok kişi düzeneğin içinde bir insan olduğundan şüpheleniyor, ama bunu kanıtlayamıyordu. 1783'te Avrupa turuna adım atan Türk; Paris, Londra, Leipzig, Dresden gibi önde gelen Avrupa şehirlerini gezdi.
Dedikodulara göre Türk, Prusya kralı Frederick'in eline geçer ve Frederick sırlarını vermesi için Kempelen'e yüklü bir miktar para önerir. Aletin nasıl çalıştığını öğrenen Frederick sırrı ifşa etmez, ama hayalkırıklığına uğrar. Belli bir süre sarayda kaldığı düşünülen Türk, Maelzel adında alet ve makinelere ilgi duyan Bavaryalı bir müzisyene satılır ve onun tarafından sergilenir.
Türk'ün hikayesini "Sibernetik: Dünü, bugünü, yarını" adlı ilginç bir kitaptan öğrenmiştim. Yeni öğrendiğim şey ise Amazon'un "Mechanical Turk" adlı bir hizmet sunması. Bu site 2005 yılında kurulmuş ve kullanıcılarına bilgisaylara zor ama insanlara kolay gelen işlemleri sunuyor. Örneğin "Bu resimde ne var?", "Hangi fotoğraf Hint yemeğine daha çok benziyor?" gibi sorulara cevap veren kişiler, Amazon'un sitesinde çalışıyor. Siz de hem cevap veren hem de soru soran kişi olarak bu siteden fayda sağlayabilirsiniz, detaylar için buraya tıklayın.
Mekanizma o kadar iyi tasarlanmıştı ki, kapıları açıldığında bile sırrını ele vermiyordu. İçeride görünen metal çark düzenekleri gerçekten de bu otomatonun satranç oynayabildiğini gösteriyordu adeta. Oysa satranç oynayan, makinenin içine saklanmış gerçek bir oyuncuydu. Aletin içindeki kapıların düzenlenişi, sırayla kapılar açılırken içerideki kişinin kapalı kısımlara doğru hareket etmesine imkan veriyordu.
Satranç taşlarının altlarında güçlü bir mıknatıs bulunuyor ve taşlar hareket ettiğinde masanın alt tarafından nereye hareket ettikleri takip edilebiliyordu. İmparatoriçe Maria Theresa'yı memnun etmek amacıyla Wolfgang von Kempelen tarafından hayata geçirilmiş olan Türk, anlaşıldığı üzere çok iyi tasarlanmıştı. Birçok kişi düzeneğin içinde bir insan olduğundan şüpheleniyor, ama bunu kanıtlayamıyordu. 1783'te Avrupa turuna adım atan Türk; Paris, Londra, Leipzig, Dresden gibi önde gelen Avrupa şehirlerini gezdi.
 |
| Yeniden yapılan 'Türk' |
Türk'ün hikayesini "Sibernetik: Dünü, bugünü, yarını" adlı ilginç bir kitaptan öğrenmiştim. Yeni öğrendiğim şey ise Amazon'un "Mechanical Turk" adlı bir hizmet sunması. Bu site 2005 yılında kurulmuş ve kullanıcılarına bilgisaylara zor ama insanlara kolay gelen işlemleri sunuyor. Örneğin "Bu resimde ne var?", "Hangi fotoğraf Hint yemeğine daha çok benziyor?" gibi sorulara cevap veren kişiler, Amazon'un sitesinde çalışıyor. Siz de hem cevap veren hem de soru soran kişi olarak bu siteden fayda sağlayabilirsiniz, detaylar için buraya tıklayın.
