11 Şubat, 2013

487 - Hipnoz altında unutulmuş dili hatırlamak

Pazartesi, Şubat 11, 2013 Gönderen Berna Arslan , , , 2 yorum

Çocuklukta öğrenilmiş ancak daha sonra kullanılmadığı için unutulmuş bir dil, hipnoz altındayken hatırlanabilir mi? Okuyucularımdan birinin sorduğu bu sorunun cevabını araştırdım ve bulduklarımı bu yazıda paylaşıyorum.

Çocuklukta kullanılıp sonradan unutulan dilin hatırlanması için, danışan kişi öncelikle hipnotik yaş gerilemesi denilen teknikle çocukluğuna döndürülüyor. Bu tekniğin uygulandığı üç vakanın özellikleri ise şöyle:

1962 yılında Stanford Üniversitesi'nde 18 yaşında bir öğrenci olan S., Finlandiya'da doğmuş. Ailesi İsveç kökenli olduğundan evde konuşulan dil Finlandiya'daki İsveç azınlığın konuştuğu aksan ile İsveççe'ymiş. Yani bir nevi İsveççe-Fince'ymiş. S. beş yaşındayken anne-babası boşanmış ve S. annesiyle birlikte ABD'ye taşınmış. Burada annesi İsveç-Fin kökenli bir adamla evlenmiş, S. yuvaya başlamış ve evde İsveççe-Fince konuşulsa da, genel olarak İngilizce hakim dil olmaya başlamış. S. sekiz yaşına geldiğinde üvey babası ölmüş. Daha sonra annesi Fin kökenli başka bir adamla evlenmiş ve evde hakim dil İngilizce'ye dönmüş. Fince ise misafirler geldiğinde nadiren konuşuluyormuş.


Üvey babası İsveççe bilmediğinden evde artık bu dil konuşulmamaya başlanmış. S.'in on sekiz yaşında hipnoz çalışmasına katılmasının nedeni ise hipnoz altındayken İsveççe'yi hatırlayıp hatırlayamayacağını öğrenmek istemesi. Bu çalışmada öncelikle S.'in hipnoza ne kadar yatkın olduğuna dair bir test uygulanmış. Bu testten 8 puan alan S. hipnoza uygun görünse de, yaş gerilemesi için genelde 10-12 arası puan alan katılımcılar tercih edilirmiş. 

Beş yaşındaki bir çocuğun cevaplandırabileceği İsveççe sorular hazırlanmış. "Kardeşin var mı?" ,"Kaç yaşındasın?", "Çimenin ne renk olduğunu biliyor musun?", "Yemeyi sevdiğin bir şey söyle" gibi. S.'e bu sorular hipnozdan önce ve hipnoz sırasında sorulmuş. Hipnozdan önce ise yaş gerilemesi için iki haftalık deneme seansları yapılmış. 

S.'e toplam 72 soru yöneltilmiş. Bu sorulardan 34'ünün cevaplarında bir ilerleme görülmezken, 38'inde doğru cevaplamada artış görülmüş. Bu sonucun önemli olduğu düşünülüyor. Yani eğer ilk test ile ikinci test arasında başka etkenler olmadıysa -tabii testi ikinci kez görmek de bazı maddelerdeki doğruluk oranının artırmış olabilir- hipnoz altında bazı cevaplar daha iyi hatırlanmış.


1970'te yapılan bir çalışmada ise ikinci nesilden bir Japon-Amerikalı'nın Japonca'yı tamamen unuttuğu ama hipnoz altındayken akıcı bir biçimde Japonca konuşabildiği görülmüş. Bu kişi, hipnoza oldukça yatkınmış (12 puan ile) ve çocukluğuna dair birçok anıyı bastırdığı düşünülüyormuş. 

Son olarak başka bir çalışmada ise hipnozun etkisiz olduğu gözlenmiş. Bir mühendislik öğrencisi olan D.S., 2-7 yaşları arasında Amerikan misyonerleri olan ebeveynleri ile Tayvan'da yaşamış. Oradayken Çin anaokuluna giden D.S., Çince'yi iyi bir derecede öğrenmiş ama ABD'ye döndüklerinde kullanmadığı için unutmuş.

Hipnoza pek yatkın olmayan D.S. (3 puan almış) yine de çok istekli olduğu için çalışmaya devam edilmiş. Ancak hipnozun Çince'yi hatırlamada bir etkisi olmadığı görülmüş. Sadece birçok soruyu cevaplamaya çalışırken cevabın "dilinin ucunda" olduğunu söylemiş.

Bu çalışmalara dayanarak hipnozun unutulmuş bir dili hatırlamaya yardımcı olup olmadığına karar vermek ise size kalmış.

Kaynak:
http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00029157.1962.10401924
http://ist-socrates.berkeley.edu/~kihlstrm/PDFfiles/StnfrdMRM148_ChildLang78.pdf

Resim kaynak:
http://www.hypnosis.org/images/content/class-matt-elliot.jpg
http://www.danielbor.com/wp-content/uploads/2012/07/hypnosis1.jpg

2 yorum:

vita dedi ki...

Teşekkür ederim araştırma için. :) Hipnoza yatkın çıksam ve hipnoz 'sonrası' da dili konuşabilsem müthiş olur. Bana ilginç bir şey de aslında hipnoz sonrası durum. Hipnoz sonrası dili yine konuşamıyorsun anladığım kadarıyla.

BBÖ dedi ki...

Benim anladığım kadarıyla da öyle...