469 - Jane Austen ve aykırı kahramanı Emma

Ünlü İngiliz yazar Jane Austen'ın "Akıl ve Tutku" (Sense and Sensibility) ve "Gurur ve Önyargı" (Pride and Prejudice) adlı tanınmış romanlarını okumuştum. BBC'de Emma adlı dört bölümlük bir mini diziye rastladım ve bu dizinin Jane Austen'ın Emma adlı romanından uyarlandığını öğrendim. Bunun üzerine öncelikle kitabı okumaya karar verdim.

Emma, yazarın yaşarken yayınlanmış son romanı. 1775-1817 yılları arasında yaşamış olan Austen, yaşamak için çalışmak zorunda olmayan, birbirine bağlı bir ailede yaşamış. Altı erkek ve bir de kız kardeşi bulunan Austen, eserlerinde genelde kadının evlilikle beraber elde ettiği toplumsal ve ekonomik güvenceyi işlerken, gerçek hayatta evlenmemiş. En iyi arkadaşı ve sırdaşı olan kız kardeşi Cassandra da hiç evlenmemiş.

Kız kardeşi Cassandra tarafından yapılmış olan Jane Austen portresi eskizi, 1810

Austen, yetişkin bir kadın olduğunda onun yaşındaki ve toplumsal statüsündeki kadınlardan beklenen işleri yaparak hayatını sürdürüyormuş. Bunların arasında piyano alıştırması yapmak, kız kardeşi ve annesine evin idare edilmesinde yardımcı olmak, çocuk doğumunda kadın akrabalarının ve ölüm döşeğinde yaşlı akrabalarının yanında bulunmak sayılıyor. Komşularla sosyalleşmenin genelde danslı toplantılarda bir araya gelmek anlamına geldiği o dönemde, kardeşi Henry'nin söylediğine göre, dans etmeyi çok seven yazar, bu konuda başarılıymış da.

Günümüzün en çok okunan yazarlarından biri olan Austen'ın yazarlık kariyeri ailesi tarafından desteklenmiş. Yazdığı romanları ailesine de okuyan Austen'ın ilk yazma denemelerinin 1787 gibi erken bir yılda başlamış olabileceği söyleniyor. Bu yıllarda yazdıkları, daha sonra Juvenilia adında bir dizide toplanmış. Yaşarken pek ünlü olamayan Austen, 1940'lara gelindiğinde büyük bir İngiliz yazar olarak kabul görüyor.

Yazar, Emma romanına başlamadan önce hikayenin kahramanını şöyle tanımlamış: "kendimden başka kimsenin pek sevmeyeceği bir kadın karakter". Emma Woodhouse, zengin, güzel ve akıllı olarak tanıtılıyor. Sınıf ayrımını gözeten ve kendisinden aşağıda gördüğü kimselere uzak duran Emma'nın en büyük zevki çöpçatanlık yapmak. Annesinin ölümünden sonra evin idaresini ele alan Emma, mantıklı bir kadın portresi çiziyor. Maddi durumu iyi olduğu ve kararlarını kendi verdiği için asla evlenmeyeceğini söylüyor ve bunun tek istisnasının aşık olmak olacağını belirtiyor. 

BBC'de yayınlanan mini dizi Emma

Bundan önceki romanlarında Austen, kadın karakterlerini maddi olarak ayakta durmak için evlenmesi gereken karakterlerden seçerken, Emma'da bir istisna yapıyor ve maddi olarak bağımlı olmayan, çevresindekileri yönetmeyi seven, iyimser ve neşeli olan ve pek de romantik olmayan bir kadın karakter yaratıyor. O dönem için oldukça ilginç bir karakter olduğunu düşündüğüm Emma, sanırım şimdiye kadar en çok sevdiğim Austen karakteri oldu.

Romanın 1996 yılında Gwyneth Paltrow'un Emma'yı canlandırdığı bir film uyarlaması bulunuyor, ancak pek başarılı olmadığı söyleniyor. BBC versiyonu mini diziyi ise kesinlikle tavsiye ederim. Emma'nın İngilizce sesli kitap versiyonu da ücretsiz olarak şurada bulunuyor.

Resimler:
http://www.thehindu.com/life-and-style/nxg/article396821.ece, http://en.wikipedia.org/wiki/Jane_Austen